ළමා කතාවක්‌ රසවත් වන්නේ
ප්‍රශ්න පිට ප්‍රශ්න මතුවෙන තරමටය
පිම්මයි-හෙමිනයි ළමා කතන්දර පොත ගැන අදහසක්‌
ඉන්ද්‍රා පුෂ්පාණි ජයවර්ධන
පිම්මයි - හෙමිනයි
කර්තෘ - නෙවිල් පෙරේරා
ප්‍රකාශනය - විසිදුනු
එකම රටාවකට ගලා යන අපේ ළමා සාහිත්‍යයට නව මංපෙතක්‌ පෙන්වා දෙන්නට ''පිම්මයි හෙමිනයි - ගජ යහළුවන්ගේ කතාව'' කෘතියෙන් උත්සාහ දරා ඇති බව පෙනේ. හැමදාම එකම ආකාරයේ ළමා කතා කියවා හෙම්බත්වී සිටින අපේ දරුවන්ට පිම්මයි - හෙමිනයි'' ඇත්තෙන්ම මාහැඟි නව නිර්මාණ කෘතියකි.
එහි ඇතුළත් කතාව සැකෙවින් මෙසේය. ''පිම්මයි හෙමිනයි'' දෙන්නා බොහොම ඉස්‌සර කාලයේ තරග දිවීමක්‌ පවත්වා, ඒ නිසාම මේ දක්‌වාම කතාබහට ලක්‌වී සිටින හාවාගේත් ඉබ්බාගේත් දරුවන් දෙදෙනාය. හාවාගේ පුතා ''පිම්මාය'' ඉබ්බාගේ පුතා ''හෙමිනාය'' මේ පුත්තු දෙන්නා ගජ යාළුවන් වන අතර තාත්තලා දෙන්නාගේ රේස්‌ එක නිසා අන්තිමේදී පාඩුව සිදු වූයේ දරුවන් දෙදෙනාටය. එම සිදුවීම නෙවිල් පෙරේරා කතුවරයා සිය කෘතියෙන් අපූරු සරල බස්‌ වහරකින් මෙසේ අප වෙත ඉදිරිපත් කරයි.
''පිම්මගෙ තාත්තා - හෙමිනගෙ තාත්තත් එක්‌ක ඔට්‌ටු දුවලා පැරදුනාට පස්‌සෙ සතියක්‌ම හැංගිලා හිටියා. එහෙම කළේ දන්න අඳුනන අයගෙ විහිළු තහළු මඟ අරින්න. අන්තිමේ, ලැඡ්ජාවෙන් ගැලවෙන්න හිතපු පිම්මගෙ තාත්තා තීරණය කළා පදිංචිය වෙනස්‌ කරන්න - හා පවුල කැලෑවේ දුර ඈත අලුත් පළාතක පදිංචියට ගියා. පාඩුව සිද්ද වුණේ යහළුවන් දෙන්නාට. පිම්මා ඉස්‌කෝලෙන් අස්‌වුණා. එදා යාළුවො දෙන්නගෙම ඇස්‌වල කඳුළු.''
හාවාගේත් ඉබ්බාගේත් රේස්‌ එකෙන් පසුව ඒ දෙන්නාට වුණේ මොනවා දැයි ඉතා කලාතුරෙකින් දරුවකුට දෙන්නකුට සිතුනා නම් විනා වැඩිහිටි අප අතින් නම් මෙතෙක්‌ කවදාවත් එවැනි පසු විපරමක්‌ සිදුවී නැත. නවක ළමා පොත් රචකයකු වන නෙවිල් පෙරේරා වෙසෙසින් සාකච්ඡාවට බඳුන් විය යුතු පුද්ගලයකු වන්නේ අපට නොසිතුන ඒ දේ සිතෙන්නට තරම් ඔහුගේ නිර්මාණාත්මක කල්පනා ශක්‌තිය පොහොසත් නිසාය.
මේ රසවත් කතාන්දරය q ගලා යන්නේ පිම්මාගේත් හෙමිනාගේත් වෙන්වීමෙන් අනතුරුව උදාවන කාල පරිඡේදය වෙතටය. කතාවට අනුව හදිසියේම කැලෑව පුරා දරුණු ලැව් ගින්නක්‌ පැතිරෙයි.
''පිම්මට යාළුවා මතක්‌ වුණා. පිම්මා හෙමිනා සොයාගෙන පිම්මේ දිව්වා. ඒ තමා පිම්මා වැඩිම වේගයන් දුවපු දවස.''
කතාවට අනුව පිම්මා මෙසේ කවදාවත් නොදුවපු වේගයකින් දුවන්නේ පුළුවන් තරම් ඉක්‌මනින් ලැව් ගින්න ගැන ආරංචිය හෙමිනාට දීමටය. හොඳ යාළුකමක හැටි එහෙමය.
''පණිවිඩේ කලින්ම දැනගත් නිසා ගින්නට හසු නොවී ගං ඉවුරට එන්න ඉබි පවුලට පුළුවන් වුණා.''
පිම්මාගේ සත් ක්‍රියාව නිසා හෙමින් ගමන් ඇති ඉබි පවුලට ජීවිත ගලවාගෙන කල් වේලා ඇතිවම ගං ඉවුරට ළං වීමට හැකිවූ අන්දම නෙවිල් පෙරේරා සිය කතාවේදී අපූරුවට විස්‌තර කර ඇත.
ළමා කතාවක්‌ රසවත් වන්නේ ප්‍රශ්න පිට ප්‍රශ්න මතුවෙන තරමටය. හැම මොහොතකම ගැටලු මතුවීමත් ඒ ගැටලුවලට වැඩිපුර කල් වේලා නොගොස්‌ විසඳුම් ලැබීමත් ළමා කතාවකට අත්‍යවශ්‍යය. මෙම ගජයාළුවන්ගේ කතාවේ ඊළඟ අදියර ද උභතෝකෝටික ප්‍රශ්නයකි. එහා කැලෑවට යාමට ගං ඉවුරට ළඟාවුවද හා පවුලේ කාටවත් පිහිනීමට නොහැක.
''ගිනි දලු ළඟ ළඟ එනවා. බේරෙන්න නම් එහා ඉවුරට යාගන්න ඕනෑ. දැන් මොකද කරන්නෙ?''
''අපේ පිට උඩ නගින්න. ගඟ හරහා පීනන්න අපට පුළුවනි.'' හෙමිනගෙ තාත්තා, හා පවුලෙ බය නැති කළා. හා පවුල පිට උඩ තියාගෙන ඉබි පවුල සෙමෙන් පරෙස්‌සමෙන් ගඟ හරහා පීනුවා. අනතුරක්‌ නැතිව එහා ඉවුරට ගොඩ බැස්‌සා.''
මෙහිදී දුකකදී කරදරයකදී එකිනෙකා තම තමන්ට පුළු පුළුවන් ආකාරයෙන් අනෙක්‌ අයට උදව් උපකාර කර ගැනීමේ මහඟු ගුණධර්මයේ අගය පිළිබඳ පණිවුඩය ව්‍යංගයෙන් තම ළමා පාඨකයන්ට තිළිණ කිරීමට ලේඛකයා සමත්වී ඇත.
''තරගයක දිනුම පැරදුම වගේ පොඩි දේකට නොහොඳ නෝක්‌කාඩු නොවන්න හිතට ගත්තු මේ අය හොඳ යාළුවන්ගෙ වටිනාකම ගැන අලුත් කතාවක්‌ කාටත් කියා දුන්නා.''
නෙවිල් පෙරේරා සැබැවින්ම නව නිර්මාණයක් වන සිය අපූරු කතා පොඩිත්ත අවසන් කරන්නේ ඒ ආකාරයෙනි.
''පිම්මයි හෙමිනයි'' මෙම කතුවරයාගේ පළමු ළමා කෘතිය වන බැවින් එහි අපට පෙනී ගිය සුළු අඩුපාඩුවක්‌ද මේ අවස්ථාවේ පෙන්වා දීම යුතුකමකි. වත්මන් සමාජයේ සෑම සියලු කටයුත්තක්‌ම අතීතයේදීට වඩා ශීඝ්‍රයෙන්, අති ධාවනකාරී අන්දමින් සිදුවන බව නොරහසකි. එම තත්වය ක්‍රමයෙන් අපේ සිතිවිලිවලටද කාන්දු වීම වැලැක්‌විය හැකි නොවේ. විශේෂයෙන්ම දිගු කලෙක සිට ජර්මනිය වැනි කාර්මික රටක ජීවත්වන කතුවරයාට මෙම කාරණය වඩාත් තදින් බලපානු ඇති බවට කිසිදු සැකයක්‌ නැත. සමාජයීය වටපිටාවේ ඇති එම අහිතකර අති ධාවනකාරී බව මෙම කෘතියේ ලේඛන රටාවටද වරින් වර බලපා ඇති බව සමහර තැන්වලදී ඉස්‌මතුවී පෙනේ. ළමා කතාවක්‌ මෙගා ටෙලි නාට්‍යයක්‌ මෙන් ඉවරයක්‌ නැතිව දිගින් දිගට ඇදි ඇදී යැමක්‌ අවශ්‍ය නොවන බව සත්‍යයකි. එහෙත් දරුවන් සඳහා කතා කීරීමේදී අවශ්‍ය තැන් තෝරා බේරාගෙන ඒ තැන්වලදී තරමක්‌ විස්‌තරාත්මකව කරුණු දැක්‌වීමෙන් නිකම්ම කතාවක්‌ කියවා පොත පසෙකින් තබනවාට වඩා ළමයින් සිතන්නන් බවට පත් කිරීමට පසුබිමක්‌ සැකසෙන බව අපගේ හැඟීමයි. හෙට සාර්ථක නිර්මාණකරුවකු ලෙස ලෝකයට පාතබන්නේ අද එසේ ''සිතන්නකු'' බවට පත්වන දරුවෙකි. මේ අදහස ගැනද නෙවිල් පෙරේරාගේ අවධානය යොමුවන්නේ නම් ඔහු අතින් ඉදිරියේදී ලියවෙන ළමා කෘති මීටත් වඩා කතා රසයෙන් අනූන විය හැකි බව අපගේ විශ්වාසයයි.
ළමා කතන්දර පොතකට එහි ඇතුළත් වන චිත්‍ර ආභරණයකි. කතාවේ අදහස්‌ වඩාත් රසවත්ව ළමා සිත් තුළට කා වැද්දීමට එහි එන විවිධ සිත්ගන්නා අවස්‌ථාවන් චිත්‍රයට නගා ඉදිරිපත් කිරීම බොහෝ දුරට ඉවහල් වනවා පමණක්‌ නොව එම චිත්‍ර ඇඳීමද බෙහෙවින්ම අසීරු කටයුත්තකි. මෙම පිම්මයි හෙමිනයි ළමා කතන්දර පොතටද එහි ඇතුළත් චිත්‍ර ආභරණයක්‌ වී තිබීම සතුටට කරුණකි. මෙම කෘතියට චිත්‍ර නිර්මාණයෙන් දායකවී ඇත්තේ රාජ්‍ය සම්මාන ලාභී චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන ශාන්ත කේ. හේරත් විසිනි. කතාවට අනුරූප වන පරිදි පිම්මාත් හෙමිනාත් සතුටින් සෙල්ලම් කරන ආකාරය - යාලූවන් දෙන්නා පොත් බෑග් එල්ලාගෙන පාසල් යන්නට පිටත් වන අන්දම ඉබි ජෝඩුවත් - හා ජෝඩුවත් එකම මිදුලකටවී සතුටින් බලා සිටිනා ආකාරය - පීනන්නට බැරිව අමාරුවේ වැටුණ අවස්ථාවේ ඉබි පවුලේ උදවිය හා පවුලේ කට්‌ටිය තම පිටවල් උඩ තබාගෙන ගඟෙන් එතෙර කරවීම වැනි දරුවන්ගේ සිත් ගන්නා අවස්‌ථා බෙහෙවින් නිර්මාණාත්මක රූප මඟින් ඉදිරිපත් කිරීමට ශාන්ත කේ. හේරත් උත්සාහ දරා ඇත. එහෙත් පොතෙහි ඇතුළත් චිත්‍ර සම්බන්ධයෙන් පහත දැක්‌වෙන අදහස්‌ද නොසඟවා ඉදිරිපත් කිරීම යුතුකමක්‌ බව අපගේ හැඟීමය.
නවීන තාක්‍ෂණය අසීමිතව භාවිතයෙන් අපගේ ගීත සාහිත්‍යයට සිදුවී ඇති විනාශය ගැන අමුතුවෙන් කතා කළ යුතු නැත. චිත්‍ර ශිල්පයටද තැන නොතැන නොබලා ඒ ආකාරයට තාක්‍ෂණය මුසු වුවහොත් ඉහත කී අභාග්‍යමත් ඉරණමම අත්වනු ඇත. ශාන්ත කේ. හේරත් වැනි කලාතුරෙකින් රටකට උපදින දක්‍ෂ ශිල්පියකුගේ නිර්මාණාත්මක හැකියාවන් පරිගණකයක බොත්තමකින් යටපත් වන්නට යන්නේ නම් ඔහු එම උවදුරින් ගලවා ගැනීමට ඉදිරිපත්වීම පාඨකයින් හා රසිකයින් වශයෙන් අපගේ යුතුකමය. මන්ද යත් වෛද්‍ය විද්‍යාව - ඉංජිනේරු ශිල්පය හෝ නීතිඥ වෘත්තිය වැනි වෙනත් බොහෝ දේ මෙන් නිර්මාණාත්මක චිත්‍ර ශිල්පියකු වීමේ හැකියාව පොතපත පරිහරණයෙන් දැනුම ලබා විභාග සමත් වීමෙන් පමණක්‌ උරුම කරගත හැකි වෘත්තීය සුදුසු කමක්‌ නොවන නිසාය. කලාත්මක නිර්මාණ කිරීමට ඇති හැකියාව කෙනෙකුගේ උත්පත්තියේ සිට - ජාන වලින්ම - ඇඟේ ලේ වලට මුසුවී පූර්ව වාසනා ගුණය නිසාම පුද්ගලයකුට ලැබෙන අගනා ජීවන දායාදයක්‌ නිසා එය තාක්‍ෂණික මෙවලමකට යටපත් වීමට ඉඩ හැරීම කණා මැණිකට පයින් ගසා ගොස්‌ වෙන වෙන කුණු කන්දල් අතගෑමකට සමානය.
චිත්‍ර ශිල්පයත් ඒ සඳහා පරිගණක තාක්‍ෂණය භාවිතා කිරීමේ ක්‍රමවේදයත් එහි සීමාවන් ගැනත් මෙය ලියන මාවැනි බොහෝ දෙනෙකුට අවබෝධයක්‌ නැත. එහෙත් දඟ කලා ශිල්පියෙකුගේ අතින් අඳින ලද චිත්‍රයක ඇති සජීවී ප්‍රාණවත් බවත්, නිර්මාණ කුසලතාව හරි හැටි ඉස්‌මතු වීමට මඟ අවුරන පරිදි පරිගණක තාක්‍ෂණය මුසුවීම නිසා ජීවී ගුණය බාල වූ කෘත්‍රීම චිත්‍රයක ඇති ''ලේ හිඳුන'' ගතියත් වෙන් වෙන්ව හඳුනා ගත හැකි ''ඉවක්‌'' අපට ඇත.
වෘත්තීය චිත්‍ර ශිල්පියකු වන ශාන්ත කේ. හේරත්ට ඔහුගේ නිර්මාණවලදී නවීන තාක්‍ෂණය භාවිතය පිළිබඳව උපදෙස්‌ දීමට හෝ ඒ සඳහා සීමා මායිම් පැනවීමට අපට අයිතියක්‌ නැත. එහෙත් ළමා පොත් සඳහා චිත්‍ර ඇඳීමට සමත් සංවේදී චිත්‍ර ශිල්පීන්ගේ විශාල හිඟයක්‌ පවතින අපේ රටට සිටින දක්‍ෂ නිර්මාණ ශිල්පියකු වන ඔහු ගෙන්, පොත පත රස විඳීමට ආසා කරන සමස්‌ත දරු පරපුර වෙනුවෙන්ම අප විසින් මෙම ඉල්ලීම කළ යුතුය. මේ වන විට ජීවත් වීම උදෙසා හැම කෙනෙකුටම කාලය ඇතුළු තවත් බොහෝ දෑ සමඟ සටන් වැදීමට සිදුවී ඇතත් ළමා පොත් සඳහා චිත්‍ර නිර්මාණයේ දී පමණක්‌ වත් පරිගණක භාවිතයෙන් තොරව ශාන්ත තම සජීවී නිර්මාණාත්මක හැකියාව පමණක්‌ ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ නම් එය දැයේ දූ දරුවන් උදෙසා ඔහුට දිය හැකි හොඳම දායාදයක්‌ වනු ඇත. .
